واردزیا، شهری عجیب در دل کوه های گرجستان

اگر کوله گرد هستید و به دنبال مقصدی جدید یا چیزی بیش از یک کافه یا رستوران در شهر پاریس یا رم می گردید، گرجستان کشوریست که ما به شما پیشنهاد می کنیم. در منطقه قفقاز اوراسیا در این کشور، سازه های دست کند عجیب و غریبی وجود دارد که حتما باید در طول زندگیتان ببینید. مطمئنا یکی از برترین معماری های صخره ای دنیا، همین سازه های تو در توی گرجستان است.

برای آشنایی با حقایق عجیب این بنای صخره ای، با پروازیاب همراه شوید.

با یک رانندگی ۳۰ دقیقه ای از شهر Akhaltsikhe در جنوب غربی گرجستان، در امتداد رودخانه زیبای مکتواری (Mtkvari)، به مناطق اعجاب انگیزی خواهید رسید که هر گونه شک و تردید شما را برای منحصر به فرد بودن گرجستان از بین خواهند برد. این جاده در امتداد یک رودخانه پر آب و خروشان که در دره ای عمیق با صخره های بسیار بلند جریان دارد، کشیده شده است. جلوتر که بروید به دره ای پهن تر خواهید رسید که در جای جای آن می توان قلعه های قرون وسطایی را مشاهده کرد که با شکوه، هنوز هم صلابت خود را حفظ کرده اند. قلعه ها و مخفی گاه هایی که در دل کوه ها و درون صخره ها، با دست انسان کنده کاری شده اند.

اما هدف و مقصود ما در انتهای این دره باصفا قرار گرفته است. سازه هایی شبیه به لانه زنبورهای عسل که به طرز شگفت انگیزی در دل کوه ها کنده کاری شده اند. واردزیا (Vardzia) شهری صخره ای در کشور گرجستان است که سالانه میلیون ها گردشگر برای بازدید از آن ها به این کشور جذاب و حیرت انگیز سفر می کنند. می گویند که این شهر، بقایای یک شهر بزرگ و افسانه ایست که در اواخر سال ۱۱۰۰ میلادی در کوه های اروشتی (Erusheti) رونق چشم گیری داشته است. کاوش هایی که در دهه ۱۹۷۰ در واردزیا و کوه های اطرافش صورت گرفت، نشان داد که منطقه واردازیا و غارهای اطرافش در حدود ۲۰۰۰ سال قبل سکنه داشته است.

خود شهر واردزیا را هم بر روی بقایای همین غارهای باستانی ساخته اند. غارهایی که انسان های غار نشین سال های سال در آن ها زندگی کرده اند و از باد و باران خود را در امان نگه داشته اند. در قرن ۱۲، قبایل مغول به طرز وحشیانه ای به اروپا هجوم بردند. آن ها بسیاری از شهرها و روستاها را به آتش کشیدند و هر کسی را که در این راه مقاومت می کرد، می کشتند. کشور گرجستان هم که بین دو دریای مازندران و دریای سیاه در شرق اروپا و غرب آسیا قرار گرفته است، درست بر سر راه این قبایل وحشی قرار داشت.

پادشاه گرجستان، بهترین تلاشش را برای مقاومت و جلوگیری از این حملات انجام داد. اما این تلاش برای شاه تامار (نخستین زنی که بر گرجستان فرمانروایی کرد) کافی نبود. او به مردانش دستور داد تا یک پناهگاه غیر قابل شناسایی و غیر قابل نفوذ در دل صخره ها در نزدیکی شهر آپسیندزا در قلمرو اشان بسازند. در حوالی سال ۱۱۸۵ مردم شروع به کندن صخره های سفت و سخت این ناحیه کردند و پس از دو دهه، این شهر صخره ای آماده بهره برداری شد.

در این پناهگاه خارق العاده، بیش از ۱۹ طبقه، تونل های بی شمار و حدود ۶۰۰۰ اتاق ساخته شده بود. یکی از این اتاق ها، اتاقی شاهی و با شکوه بود که در مجاورت آن هم یک کلیسای زیبا ساخته شده است. ساخت کلیسا در این مکان، نشان می دهد که از آن فقط به عنوان یک پناهگاه استفاده نمی شده است. این شهر باستانی، سیستم آبرسانی بسیار پیچیده ای داشت که آب آشامیدنی را از چشمه های اطراف، به تمامی اتاق های آن می رساند. در خارج از غار نیز مزارع کوچکی وجود داشت که مردم مایحتاج خود را از آن تامین می کردند. حتی انبارهایی برای ذخیره مواد غذایی و انواع نوشیدنی ها در دل صخره ها کنده بودند.

تنها راه ورود و خروج به این پناهگاه، از طریق تنها ورودی آن از رودخانه مکتاری صورت می گرفت. این امر امنیت این شهر را دو چندان کرده بود. اما با وجود اینکه تمامی مسائل امنیتی را در ساخت واردزیا رعایت کرده بودند، این شهر هیچ شانسی در مقابله با طبیعت و بلایای طبیعی آن نداشت. در کمتر از یک قرن پس از ساخت این شهر در سال ۱۲۸۳ زلزله ای ویرانگر حدود دو سوم آن را نابود کرد و چیزی که در حال حاظر باقی مانده هم شرایط شکننده و ضعیفی دارد.

اما حتی پس از زلزله هم، این شهر تا قرن ۱۶ دارای سکنه بوده است. در این زمان گرجستان در معرض تهدید دو امپراطوری بزرگ دیگر یعنی عثمانی ها و امپراطوری پارس ها قرار داشت. در سال ۱۵۵۱ شاه طهماسب اول به شهر واردزیا هجوم آورد و تقریبا آن را به تصرف کامل خود در آورد. از آن زمان به بعد، شهر به کلی متروک و به حال خود رها شد.

در حال حاضر بقایای پژمرده ای از شهر باشکوه واردزیا باقی مانده است. بقایایی که از مهم ترین جاذبه های گردشگری گرجستان هستند و میلیون ها نفر را از سراسر دنیا به سمت خود می کشانند. این شهر به اندازه کافی قوی بود تا در برابر مغول ها مقاومت کند، اما هیچ چیز نمی تواند جلوی برخی بالای طبیعی مانند زلزله را بگیرد.

در حال حاضر در این منطقه ۱۲۰ غار وجود دارد که شامل ۲۵۰ اتاق است و همگی سالم مانده اند. همچنین ۶ کلیسا از جمله کلیسای بزرگ اسقف هم در این مکان واقع شده اند. در این شهر انبارهای نوشیدنی وجود داشته که هنوز هم دست نخورده اند. گردشگران از تمامی مکان های آن می توانند بازدید کنند اما به نوشیدنی های این مکان نمی توانند دست بزنند.

پادشاه زن گرجستان در آن زمان، با ساخت این سازه های صخره ای، جان ۶۰۰۰ نفر از مردم خود را نجات داد و یادگار بسیار ارزشمندی از خود برای آیندگان بر جای گذاشت. امروزه گردشگران بسیاری از اقصی نقاط دنیا برای تماشای این شاهکار صخره ای به کشور زیبای گرجستان سفر می کنند.