کاخ چهلستون اصفهان، کاخی با بیست ستون

شکوه و عظمت آثار باستانی و بناهایی که پیشینیان برای مردم عصر حاضر به جای گذاشته اند، هر بیننده ای را افسون می کند. در میان این آثار، بناهایی وجود دارند که گذشته از جلال و هیبت، شگفتی و حیرت تماشاگران را هم به دنبال دارند.

در ادامه، با معرفی یکی از برترین آثار و بناهای تاریخی ایران، همراه وبلاگ پروازیاب باشید.

یکی از بناهای زیبا و تاریخی شهر اصفهان، کاخ چهل ستون این شهر است. این باغ یکی از نمونه‌ باغ‌های سلطنتی به جای مانده از دوره صفوی در این شهر محسوب می شود.

این باغ تاریخی از جمله مشهورترین و محبوب‌ترین دیدنی‌های اصفهان به شمار آمده که با وجود آسیب‌های وارد شده به آن، هنوز هم زیبایی‌های خیره‌کننده‌ای برای عرضه به دیدگان گردشگران و بازدیدکنندگان دارد.

تاریخچه کاخ چهلستون

در دوره شاه عباس یکم، احداث کاخ چهلستون آغاز شد. شاه عباس اول، کوشکی در میان باغ بنا نهاد که این کوشک هسته اولیه کاخ را تشکیل داد که تالار میانی کاخ چهلستون و غرفه‌های چهار گوشه آن را در بر می‌گرفت. در سلطنت شاه عباس دوم، ساختمان تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شده‌ و تالار آینه، تالار ۲۰ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوان های طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقف ها افزوده شد.

موقعیت جغرافیایی

باغ چهلستون واقع در شهر اصفهان و در شرق خیابان چهارباغ پایین، جنوب خیابان سپه و غرب میدان نقش‌جهان قرار دارد. این باغ در بستر شهر و در میان سایر باغ‌ها شکل‌ گرفته و به‌ گونه‌ای طراحی شده که امكان دسترسی به آن از سایر باغ‌ها میسر بود.

مجموعه‌ای از این باغ‌ها كه در امتداد چهارباغ شکل‌ گرفته بودند، یكی از شالوده‌های اصفهان عصر صفوی را شكل می‌دادند و نقش باغ چهلستون از این جنبه ممتاز است، زیرا حلقه وصل این شالوده و شالوده دیگر شهری یعنی مجموعه نقش‌جهان بوده است.

وجه تسمیه کاخ چهلستون

ایوان اصلی بر بیست ستون استوار است. بسیاری از محققین وجه تسمیه کاخ را انعکاس بیست ستون بر استخر زیبا و بزرگ عمارت می دانند. البته نقشی که عدد ۴۰ در ادب فارسی دارد (این عدد نشان تعدد و کثرت است) نیز شاید دلیل دیگری بر نامیده شدن عمارت به چهلستون باشد.

معماری کاخ چهلستون

معماری این کاخ، ترکیبی از هنر معماری چینی، ایرانی و فرنگی است و مشتمل بر یک ایوان اصلی (بزرگ) به طول ۳۸ متر، عرض ۱۷ متر و ارتفاع ۱۴ متر است که رو به شرق ساخته شده است. ستون‌های این ایوان هشت‌ضلعی از جنس چوب چنار و کاج می‌باشند. چهارستون وسط روی چهار شیرسنگی قرار دارد.

ساختمان كاخ چهلستون

ايوان کاخ چهلستون مرکب از دو بخش است. يک بخش که بر ۱۸ ستون چوبی و رفيع استوار است. چهارستون وسط که روی ۴ شير سنگی قرارگرفته و حجاری آن‌ها به‌گونه‌ای است که دو شير به یک سر انسان نشان داده می‌شود. از دهان اين چهار شير آب فوران می‌کرده و به حوض مرمری تالار می‌ریخته است.

قسمت ديگر که کمی مرتفع‌تر است، سردر ورودی تالار را تشکيل می‌دهد و در بعضی منابع آن را تالار آیینه نامیده‌اند. اين قسمت بر دو ستون قرارگرفته و سراسر آن مزين به آیینه‌کاری وسيع و پرکاری است که در آن آیینه‌های ريز و خوش‌نقش به‌ صورت معرق در کنار آیینه‌های قدی و خشتی به‌ کار رفته‌اند. سقف تالار از قاب‌های چوبی و به اشکال مختلف هندسی ساخته‌ شده‌اند. تصوير قرينه حوض مرمرين وسط ايوان در تزئينات سقف مشاهده می‌شود. اين قرینه‌سازی شباهت بسياری با ايوان عالی‌قاپو دارد.

 تالار مرکزی کاخ که اختصاص به ميهمانان خارجی و شخصیت‌های کشورهای ديگر داشت، حاوی نقاشی‌هایی است که وقايع تاريخی دوره‌های مختلف را بيان می‌کنند. اين سالن باشکوه که بر گنبدی منقوش استوار است، با لچکی‌های رنگارنگ و طرح‌های طلايی و شفاف، از شاهکارهای هنری آن عصر محسوب می‌شوند.